Inovirana Stalna etnološka postavka Narodnog muzeja u Vranju svečano je otvorena u martu 2022. godine, u prisustvu ministarke kulture Maje Gojković, imajući u vidu da je ministarstvo pomoglo ovaj projekat.
"Zbog znamenitih Vranjanaca koji su ime svog grada proneli širom sveta, ali na prvom mestu zbog vas koji sada živite u Vranju i zbog budućih generacija, ovaj grad i ovaj deo naše zemlje nesumnjivo zaslužuju muzej opremljen po najvišim svetskim standardima.
Uz novu postavku i brojne druge programe koje muzej organizuje, kao što su predavanja i radionice, otvaraju se raznovrsne mogućnosti za dalji razvoj kulturne scene i još bolje pozicioniranje Vranja, kao grada kulture, u domaćim i međunarodnim okvirima", kazala je tada na otvaranju Gojković.
U okviru ove postavke predstavljen je deo istorije grada Vranja.
Stalna postavka otkriva nam da je prvi pisani trag o Vranju ostavila vizantijska princeza Ana Komnina 1093. godine.
U knjizi Aleksijada, opisujući osvajački pohod raškog župana Vukana na vizantijske oblasti, ona navodi da je župan stigao do Vranja i osvojio ga na kratko vreme, jer se morao povući pred moćnijom Vizantijom.
U sastav srpske srednjovekovne države, otkriva nam stalna postavka vranjskog Narodnog muzeja, Vranje je ušlo 1207. godine, kada ga je osvojio Kralj Stefan Prvovenčani.
U državi Nemanjića, otkriva nam muzejska postavka, oblast Vranja bila je Župa koja je obuhvatala delove Preševa, Vranja i Inogošta, te je razmljivo što se pominje u više povelja iz vremena Stefana Prvovenčanog, kraljeva Milutina i Stefana Dečanskog, te kralja, a potom cara Dušana.
Vranje je pod turskom vlašću bilo skoro 450 godina, od tridesetih godina 15. veka do do 1878. godine.
U tursko vreme Vranje je bilo administrativni centar - kadiluk, pored kojeg su prolazili važni putevi, pa ga je samim tim više putopisaca iz osmanlijskog vremena pominjalo u svojim delima.
Stalna postavka otkriva nam podatak da je Vranje od 16. do 19. veka bilo malo naselje, ali je takvo naselje u ekonomskom i vojnom pogledu imalo značajno mesto u Vranjskom kadiluku koji je obuhvatao 340 seoskih naseobina.
Izložba takođe otkriva da je prelomna godina u istoriji Vranja bila 1878. kada ga je oslobodila Srpska vojska pod komandom generala Jovana Belimarkovića.
Odlukama Berlinskog kongresa Vranje je pripalo Srbiji, dok su Bujanovac, Preševo i Pčinja ostali u Turskoj, pa je od njih formirana Preševska kaza.
Izložba nam dočarava da se Vranje, po oslobođenju, našlo na periferiji Kneževine Srbije i ekonomski je počelo da slabi.
"Bile su prekinute privredne veze sa trgovačkim centrima Balkana.
Ipak, Vranje je zadržalo status pograničnog mesta od naročitog srateškog i političkog značaja", otkriva nam Stalna etnološka postavka Narodnog muzeja u Vranju.
Za radove u vezi sa uređenjem postavke ministarstvo je izdvojilo 24 miliona, a iz gradskog budžeta pridodato je još oko 6 miliona.
Autorka stalne etnološke postavke je Iva Laković, viša kustoskinja Narodnog muzeja u Vranju.
Projekat je finansijski podržan od Grada Vranja. Stavovi izneti u medijskim sadržajima nužno ne izražavaju stavove organa koji je odobrio sredstva.
