Srpska pravoslavna crkva i njeni vernici u Vranju i Srbiji u petak slave Preobraženje Gospodnje.
Preobraženje je jedan od dvanaest velikih Hristovih praznika, posvećen sećanju na događaj Hristovog preobraženja na gori Tavor.
U crkvi se na Preobraženje, u znak zahvalnosti Bogu na plodovima koje daje zemlja, osvećuje grožđe i deli narodu, a u krajevima gde nema grožđa, drugo voće.
U vinogradarskim krajevima o Preobraženju se okupljaju oni koji su napustili zavičaj, u Metohiji svetkovine su u Velikoj Hoči, pod okriljem srednjovekovnih Nemanjičkih zadužbina.
Praznik Preobraženje Gospodnje posvećen je trenutku kada se, kako kaže hrišćansko predanje, Hristos na gori Tavor pred apostolima preobrazio i zasijao kao sunčeva svetlost.
- Tada se Hristu i apostolima javio Mojsije i Ilija koji su govorili sa Gospodom o njegovoj smrti u Jerusalimu - piše u verskim knjigama.
Svaki praznik i njegovi običaji vezani su i za godišnje doba.
Zato se u narodu obično kaže da od Preobraženja uglavnom više nema velikih vrućina.
Takođe se nekad verovalo da je Preobraženje poslednji dan za kupanje u rekama.
Prema Jevanđeljima, Hristos je treće godine svoje zemaljske propovedi na goru Tavor poveo učenike Petra, Jakova i Jovana i pred njima se pojavio preobražen sa "licem sjajnim kao sunce i haljinama svetlim kao sneg".
Hristos, koji se na Gori u prisustvu Mojsija i proroka Ilije preobrazio, najavio je nebesku snagu nove vere i svoju ulogu Cara nad carevima koja nadilazi starozavetne zakone i proroke.
Praznik je u pravoslavlju poznat i kao letnje Bogojavljenje.
Prema Jevanđelju, otvorila su se nebesa i začuo glas Boga Oca - "Ovo je Sin moj ljubljeni... njega poslušajte".
Na ikonama Preobraženja, koje se nalaze na svakom ikonostasu pravoslavnih hramova, slika se Gospod Isus Hristos na Gori okružen svetlošću, sa Ilijom, Mojsijem i trojicom apostola koji uplašeni leže na zemlji.
Postoji verovanje u narodu da se o prazniku celokupna priroda preobražava pa se kaže - preobražava se i voda i gora.
Preobraženje pada uvek u vreme Gospojinskog posta, pa su zato posne i pravoslavne trpeze.
Na Istoku se slavi od sedmog veka.
Zapadna crkva unela ga je u svoj kalendar tek 1457. godine, i to u slavu pobede hrišćanske vojske nad Turcima kod Beograda.
Naime, Janoš Hunjadi mađarski velikaš, kod nas poznat kao Sibinjanin Janko, je sa franjevcem Ivanom Kapistranom sprečio prodor Turaka na sever.
Ubrzo nakon pobede umrli su obojica.
U Srbiji je veliki broj pravoslavnih hramova posvećen ovom prazniku , a među njima su najpoznatije crkve Preobraženja u Beogradu, Pančevu, Sokobanji, Smederevskoj Palanci i preobraženjski manastir u Ovčaru, srpskoj Svetoj Gori.
Poznat je i književni opis praznovanja Jakova Ignjatovića koji je dočarao proslavu u slavnoj Sent Andreji gde se i danas Srbi iz Mađarske masovno okupljaju na Preobraženje.
