Feljton o istorijatu tenisa u našem gradu, portal Vranje News objaviće u tri dela, danas i u naredna dva dana. Tekstove su priredili Bane Dimić i Milorad Đorđević, poznatiji kao Mile Bonde, ljudi koji su i danas živi svedoci tog vremena. Bili su obojica svojevremeno teniski igrači i eksponenti belog sporta u Vranju. Ovaj feljton, koji objavljujemo na 120. godišnjicu tenisa u Vranju, podsetnik je na njegove najsvetlije trenutke, od samih početaka u vreme otomanske vladavine do zapaženih uspeha netom oformljenog kluba u prošlom veku, ali i novijoj istoriji. Donosi priče o tadašnjem društvenom kontekstu, pionirima ovog sporta u Vranju, vranjskim teniserima, dobrotvorima, graditeljima teniskih igrališta i svima koji su ovaj sport u Vranju u prošlom veku vinuli do zapaženih visina.
Priredili: Bane Dimić i Milorad Đorđević Bonde
Posle oslobođenja Vranja od Turaka 1878. godine, Vranje je postalo prvi i najveći grad na granici ondašnje Srbije i Otomanskog carstva.
U grad su po službenoj dužnosti mnogi stručni kadrovi iz Srbije dolazili na službovanje, da bi se organizovao normalan rad nove srpske državne vlasti.
Istovremeno su i Turci iz objektivnih razloga slali u Vranje neke svoje službenike višeg ranga, kako bi se politički odnosi između dveju država normalizovali i razvijali u duhu međunarodnog prava.
Tako je između ostalog, došlo do toga da je Turska akreditovala jednog svog visokog činovnika - trgovinskog konzula sa sedištem u Vranju.
Zgrada u kojoj je tadašnji turski visoki službenik imao svoje sedište, bila je u vlasništvu porodice Butinac.
Ta zgrada se nalazila na mestu gde je danas zgrada bivše Robne kuće Beograd.
Taj turski konzul, nažalost zaboravljenog imena, bio je čovek visokog obrazovanja i veoma korektan u ophođenju sa stanovništvom Vranja.
Pored svojih diplomatskih dužnosti, voleo je da se bavi sportom, tenisom, što je u to vreme predstavljalo odliku visoke društvene klase.
U to vreme nije bilo nikakvih sportskih terena u Vranju.
Međutim, turski konzul je podneo zahtev da mu se na nekom slobodnom prostoru u gradu obezbedi teren za tenisku igru.
Tadašnji oci grada Vranja odredili su prostor kod sadašnje gradske crkve, na takozvanim crkvenim baštama, da konzul može sebi da izgradi tenisko igralište, što je on i učinio.
Prva lopta belog sporta počinje da leti na tom igralištu negde oko 1903. godine.
Igrali su konzul i osoblje Konzulata, tada vranjski mališani - Marko Avramović, Đorđe Đorđević Bonde, Dragoljub Mihajlović, Jordan Aćimović...
Oni su kasnije postali sudije i lekari.
Svi su sa čuđenjem i ushićenjem gledali tu do tada za njih nepoznatu igru.
Sakupljali su odbegle teniske loptice van igrališta, priželjkujući da i oni zaigraju ovu čudnu igru.
Došli su potom Balkanski ratovi i Prvi svetski rat.
Srbija je pokorena, a Vranje okupirano od Bugara i Austrijanaca, te kasnije od nemačke vojske.
Mnogi austrijski i nemački oficiri, koji su u tom ratu ranjeni, kao rekonvalescenti su lečeni u Vranju.
Za njih je izgrađena kantina u gradskom parku, dugačka drvena montažna baraka u severnom delu parka.
Da bi se rekreirali, Nemci i Austarijanci su u jugozapadnom delu gradskog parka izgradili, po svim propisima, i jedno tenisko igralište, u blizini dečjeg igrališta kod Gimnazije Bora Stanković, pa su ovi rekovalescenti, uglavnom oficiri, počeli da igraju tenis.
Bivši posmatrači teniske igre u Vranju, već pomenuti dečaci, sada već momčići, umesto turskog tenisera - konzula, tada su posmatrali igru okupatorskih oficira.
Oni su pozajmljivali poneku zalutalu tenisku lopticu, a onda sami po vranjskim sokacima, sa primitivnim rekvizitima, reketima napravljenim od dasaka i sa kanapom umesto pravih španova, na improvizovanom teniskom terenu, počeli da oponašaju one koji igraju pravi tenis.
To su bili začeci teniskog sporta u Vranju.
Prvi svetski rat je okončan ,nekadašnji posmatrači teniske igre u Vranju, sazreli su u mladiće i svako od njih krenuo je na studije, zanat, u trgovinu…
Marko Avramović odlazi u Beč na studije medicine.
Tamo se upoznao sa teniserima i imao priliku da vidi uređene teniske terene.
Divio se ovome sportu i odlučio da po povratku u Vranje pokuša da osnuje teniski klub.
Vrativši se u Vranje, Marko Avramović, kao oduševljeni zaljubljenik u teniski sport, okupio je oko sebe brojne drugove i prijatelje.
Zajedno sa Đorđem Đorđevićem Bondetom, bankarskim službenikom, dr Borisavom Petrovićem, dr Dragoljubom Mihajlovićem, Miloradom Vučkovićem, studentom prava, Mihajlom Vučkovićem, trgovcem, Vukašinom Vučkovićem, bankarskim službenikom i drugima doneli su odluku da u Vranju osnuju teniski klub i da počne da se igra tenis.
Međutim, od želje za osnivanje teniskog kluba i igranje tenisa nije moglo da bude ništa bez ozbiljnih finansijskih sredstava, a napred pomenuti entuzijasti - osnivači teniskog kluba nisu u to vreme imali, niti su mogli da imaju dovoljno sredstava za ovakav izazov.
Kluba ne bi bilo bez izdašne finansijske pomoći trgovca i dobrotvora Jovana Jankovića Lunge, poreklom iz Vranja, zeta po sestri Marka Avramovića.
Lunga je dao potrebna novčana sredstva kojima je od Gradske opštine otkupljena potrebna površina zemljišta u severozapadnom delu Gradskog parka, gde se pristupilo izgradnji teniskog terena.
Na čelu tadašnje gradske vlasti bio je gospodin Dimitrije Z. Stojanović, kao predsednik opštine.
Jovan Janković Lunga je, kao ugledni trgovac, svom gradu 1938. godine darivao u zadužbinu zgradu Hiruškog paviljona, sa kompletnom opremom za rad lekara.
Pomagao je i lokalnu sirotinju.
Plan za teniski teren uradio je Nenad Popović, student tehnike.
Teniski teren je bio ograđen pletenom žicom, visine dva metara.
Za izgradnju terena tadašnji Okružni odbor Vranja dao je 500 dinara, Uprava studentskog kluba 474 dinara, Janačko Stajić i advokat Hristić po 100 dinara.
Vranje je posle Prvog svetskog rata bio jedan od retkih gradova u Srbiji koji je imao svoje tenisko igalište.
Ono je ubrzo završeno, ali se pojavio problem nabavke rekvizita koji ni tada, kao i danas, nisu bili jeftini.
Ista ekipa entuzijasta ponovo se obratila za pomoć dobrotvoru Jovanu Jankoviću Lungi i on je za novoosnovani teniski klub u Vranju kupio mrežu, pet reketa i pet tuceta teniskih loptica.
Iz zahvalnosti prema dobrotvoru ovi entuzijasti odlučili da se klubu da ime Teniski klub Lunga - Vranje, što je prihvaćeno.
Pod tim imenom je klub zaživeo davne 1924. godine. (Izvor: Tekst Dušana Dudeta Đorđevića, OK portal, po sećanjima Jovica Avramovića)
Jovan Janković Lunga je svake godine izdvajao nemalu sumu novca kako bi klub opstajao u svom funkcionisanju, iako se tada plaćala, za ono vreme, ne tako mala članarina od najpre 5, a potom 10 dinara, dok je upis u klub koštao 50 dinara.
Vranjski teniski klub je dosta polagao na društveni život u Vranju.
Tako je 5. februara 1924. godine priredio Veliki koncert sa igrankom, u sali Hotela Vranje.
Teniski klub nije privlačio građane širih slojeva, jer se tada smatralo da tenis mogu da igraju mladići i devojke iz bogatih porodica, uglavnom intelektualci, službenici, đaci i studenti.
Najveći broj članova sačinjavali su studenti, jer se živost na teniskom terenu osećala od druge polovine jula, kada su se studenti posle završenih ispita vraćali u Vranje.
(nastaviće se...)
