Oću vi pojem vranjansko

Na poziv Ljudmile Bećković Janićijević, umetničke direktorke Mokrogorskog muzičkog festivala (MMF), koji se održava u Drvengradu Emira Kusturice, na Mećavniku, učestvovala je i vranjska grupa „Ved“ - Goran Arsić, zar (tombak), Miloš Nikolić, kaval i Nenad Vještica Han, ut.POP ARSA- MMF je festival drevne i savremene, tradicionalne i sasvim netradicionalne, narodne i umetničke, ali pre svega retke muzike i pokreta. Naš simbol je petao-vetrokaz, jer želimo da se na Mokroj Gori ukrste zvuci sa sve četiri strane sveta. Ono što smo želeli to se i ispunilo. Članovi grupe „Ved“ obojili su MMF svojim bojama i ušli u interakciju sa ostalim učesnicima festivala. Ono što je trio „Ved“ doneo našem festivalu je demonstriranje jednosti kroz muziku i spajanje različitih vrsta muzike iz različitih tradicija, koje ljudsko srce razume bez obzira odakle je i brisanje lažnih granica koje sa dušom i umetnošću nemaju nikakve veze – kazala je Ljudmila Bećković Janićijević.

Svirajući na originalnim instrumentima stare pesme iz Vranja, Makedonije, sa Kosova, iz Bosne i dalekog Tunisa, „Ved“ je i ovoga puta predstavio melodije i ritmove kojih nema ni u jednoj knjizi, a koji se ljudima, očigledno, veoma dopadaju.

Zbog toga, ali i još nekih njemu lično važnih stvari, Goran Arsić zajedno sa prijateljima iz grupe radi na pripremi za objavljivanje nekoliko knjiga o jeziku i muzici, CD-a sa tonskim zapisima starih muzičara i pevača Vranja i okoline, kao i na snimcima nekoliko muzičkih druženja koje je „Ved“ do sada organizovao.

„Ved“ je 2008. godine objavilo CD „'Oću da vi pojem vranjansko!“ - tonske zapise pesmopojaca i muzičara snimljenih pre 40 godina, a pored toga, uskoro će biti izmontiran i promovisan i video materijal sa MMF, koji rade sami članovi grupe „Ved“.

- Poslednjih nekoliko godina sviram najčešće sa Nenadom Vješticom – Hanom i Milošem Nikolićem, pesme iz Vranja, sa Kosova, iz Bosne i Hercegovine, Makedonije i klasičnu muziku Istoka. Svi su „Ved“ i kod nas nema glavnog. Bavimo se različitim muzičkim kulturama svirajući na muzičkim instrumenata za koje se malo zna.

Taj čudni, a opet tako obični dijalog, na nekim zdravim osnovama, je lep jer se tako stvara neka sasvim nova muzika.

Kada smo krenuli na Mokru Goru napunili smo auto starim muzičkim instrumentima koje sakupljamo i na kojima sviramo, poneli smo čak i naš ćilim i zemljano posuđe, koje Vranjanci zovu grniki, da to tamo predstavimo – priča Goran Arsić, koga u njegovom Vranju svi znaju kao Pop Arsu.

Njegov dugogodišnji prijatelj Miloš Nikolić, koji se skoro dvadeset godina bavi vizantijskom, srpskom i balkanskom izvornom muzikom i prvi je profesor drevnog balkanskog muzičkog instrumenta kaval, veliki je zaljubljenik u jug i Vranje, oduševljen radom u grupi „Ved“.

Nikolić je posebno istakao način na koji se „Ved“ tehnički uklopio u ovaj, prvi po redu MMF. Tačnije, kako su se njihovi instrumenti od drveta: jedan od najstarijih živih instrumenata ut (što znači drvo), kaval, sav od drveta jasena kao i zarb od kože i drveta, savršeno uklopili u ambijent Drvengrada.

TRADICIJA ISTOKA

- Osnovna postavka tria „Ved“ je da koncerti budu puni spontanosti i iskrenog opštenja sa onima koji slušaju, osećaju i vole muziku koju sviramo. To su spontano i iskreno potvrdili slušaoci kojima je sve što smo svirali zvučalo veoma poznato.

Ne samo pesme sa ovih balkanskih prostora već i originalne kompozicije utiste našeg tria Nenada Vještice i drugih autora koji stvaraju u duhu muzičke tradicije Istoka. Za nas je bilo značajno i to da mi kao narod nismo zaboravili kojoj strani sveta duhovno i kulturno pripadamo.

Takođe, naš izbor instrumenata koji, osim kavala koji ima bliskoistočno poreklo, ali je i danas veoma prisutan na Balkanu, ne pripadaju ovim geografskim prostorima, pokazao je da povratak na muzičku prošlost i te kako ima kreativnu snagu i uticaj ne samo na sadašnjost već i na muzičku budućnost Srbije – smatra Nikolić.

Pop Arsa je sa grupom prijatelja i istomišljenika pre trinaest godina osnovao „Ved“, društvo za čuvanje i negovanje jezičkog i muzičkog nasleđa. Za mnoge koliko čudna, toliko i nepoznata reč. Ved je, kako objašnjava Arsa, prastara reč koja još uvek živi u govoru Vranja i okoline. Na primer: ved žena – dobra, mudra, ženstvena, vedra, zaokružena žena; vedujem – ne spavam, razmišljam i čekam da saznam; Vedka – žensko ime; iz korena vid/ved su i opštepoznate reči pripovedati, svedočiti, ispovedati...

Arsa je u toku učenja i boravka u Prizrenskoj bogosloviji i studija teologije na Atinskom univerzitetu, gde je proučavao razne nivoe grčkog jezika, imao mnogo prilika za upoznavanje sa raznim muzičkim tradicijama.

VEDOVANJE

Družeći se, učio je od dobrih poznavalaca i muzičara - pesmopojaca i svirača iz Vranja i okoline, od Vladimira i Jelene Jovanović, Jorgosa Remundosa, poznatog atinskog pojca vizantijske crkvene muzike, Kiriakosa Kalaitzadisa, solunskog psalta i utiste, Branimira Stošića Kaceta, pesmopojca, čuvara stare vranjske pesme, Džengisa Ibrahima, skopskog kanuniste, Dejana Zarića, Dejana Spasovića, Rosa Dejlia, multiinstrumentaliste irskog porekla koji preko trideset godina živi na Kritu…

Baš ovaj poslednji je još jedna čvrsta nit koja je spojila Arsu i Miloša, i učinila da se još bolje razumeju na muzičkom nivou. Kako ističe Miloš, Arsa se odlično poznaje sa njim, pa je i njega upoznao sa ovim izuzetnim stvaraocem. Želja im je da ga dovedu da održi koncert i ovde.

- Izuzetno nam je značila posvećenost organizatora festivala Ljudmile Bećković Janićijević, koja je učesnike i goste vodila putem muzike i duše do čovečnosti i svemu dala osobeni pečat, Danila Bećkovića, izvršnog direktora, Natalije Delević, menadžerke, Jordančeta Petkovskog, producenta i Miloša Nikolića.

Celodnevni program imao je pre svega interaktivni i edukativni karakter. Bio je to nenametljiv i potpuno prirodan spoj sviranja, pevanja, igranja i podučavanja na dva paralelna koloseka: čuvanje muzičkog nasleđa i razvijanje ekološke svesti – ističe Arsić.

Na MMF, je pored grupe „Ved“, nastupio i Dragoslav Pavle Aksentijević, pojac, vođa ansambla „Zapis“, Branko Trijić, gitarista i perkusionista, ansambl „Kolo“, Branislava Podrumac, mlada i talentovana pevačica i Veljko Nikolić - Papa Nik, jedinstveni umetnik koji svira veliki broj instrumenata i gradi svoje sopstvene.