Tokom dugog perioda turske vladavine na Vranje i jug Srbije prenosi se i razvija orijentalna kultura, koja je svoj puni izraz našla u uređenju gradske kuće i načinu odevanja.
Odeća i nakit su odraz ekonomskih i političkih prilika, vremena i epohe u kojoj su nastali.
Osim geografskih karakteristika i podela, kostim je, takođe, oznaka društvenog, ekonomskog, socijalnog, bračnog i klasnog statusa onog ko ga nosi.
On određuje njegovu versku i nacionalnu pripadnost, zanimanje i pol.
Razvojem grada Vranja, njegov ekonomski napredak sredinom XIX veka i povoljne političke i ekonomske prilike doprinele su da i Srbi ponesu orijentalni kroj kostima.
Period Tanzimata (reforme sprovedene u Osmanskom carstvu u periodu od 1839. godine do 1876. godine) doneo je olakšice i slobode u pogledu odela, pa je tako i hrišćanima bilo dozvoljeno da se oblače kao Turci, uprkos njihovom velikom negodovanju.
Sve te reforme podstakle su formiranje i razvoj srednjeg građanskog sloja srpskog stanovništva – trgovaca, zanatlija, dućandžija, koji su sticali sve veću materijalnu moć i ugled u društvu i sve veću želju za slobodom.
Odevanje u Vranju do oslobođenja je pod dominantnim orijentalnim uticajem, a posle toga prolazi proces transformacije od orijentalnog, preko srpskog gradskog kostima do evropskog.
Kostim prikazan na stalnoj postavci muzeja obuhvata period od sredine XIX veka pa do 40-ih godina XX veka.
U ovom periodu desile su se velike kulturološke, istorijske i društvene promene, koje je pratio i sam kostim.
Postojala su u Vranju tri tipa gradske nošnje.
Orijentalni tip kostima su prihvatali i nosili oni koji su svojim ugledom, materijalnim i socijalnim statusom mogli da ga priušte jer je ova odeća bila skupa i nedostupna većinskom siromašnijem sloju stanovnoštva, koje je nosilo seosku nošnju.
Izrađivali su ga različite zanatalije – terzije, ćurčije, srmekaši, abadžije, gajtandžije, obućari i drugi, dok su nakit izrađivali kujundžije i zlatari.
Ova nošnja predstavlja reprezentativni orijentalni gradski kostim bogatijeg, ali malobrojnog sloja stanovništva.
Žene su nosile šalvare, svilene košulje, jeleke mintane, anterije, džube, bunde, cipele, a od nakita filigranske pojaseve, pafte, prstenje, nizove dukata.
Mušku nošnju su činile čakšire, jelek, dolama, mintan, košulj, ćurak, fes, cipele.
Od nakita su nosili ćustek (lanac za džepni sat) koji je padao preko grudi.
Prstenje su nosili retko.
Ovakva, i ženska i muška odeća nosila se do oslobođenja 1878. godine kada se postepeno počinje napuštati i kada u modu ulaze uticaji nošnji iz oslobođene Srbije (recimo, u ženskoj nošnji libade), kao i uticaji iz Evrope koji se osećaju u čitavoj Srbiji.
Kako ovu nošnju nisu svi prihvatili, tako je nisu svi ni napustili odmah po oslobođenju.
Bilo je žena koje su nosile šalvare i početkom XX veka.
To su obično starije žene koje su nosile istu nošnju kao kad su bile mlade i nisu prihvatale novine.
Neke su samo po kući nosile ovaj tip nošnje.
Srpski građanski kostim, koji je isti kao i u drugim srpskim gradovima i nastaje posle oslobođenja 1878. godine.
Buđenjem nacionalne svesti i težnjom ka nacionalnoj afirmaciji napušta se orijentalni tip nošnje i prihvataju se elementi šumadijske nošnje.
Tada se menja i etnička i socijalna struktura Vranja.
Malobrojno varoško stanovništvo pojačava se pridošlicama čije će se socijalno poreklo odraziti i na njihov način odevanja.
Građanska elita (činovnici, profesori, intelektualci) slediće i prihvataće elemente evropske građanske mode, dok će ostali slojevi iz socijalnih ili ekonomskih razloga, moralnih načela, estetskih shvatanja ili zbog generacijskog jaza zadržavati elemente nošnje iz ranijeg perioda.
Ženski kostim čine duge suknje, košulje ili marame ukrštene na grudima, libade, bajader (široki svileni pojas) ili srebrni pojas, na glavi tepeluk (vrsta male ženske kape).
Zimi se nosila bunda od crnog atlasa postavljena krznom.
Ovu nošnju su žene nosile u prvim decenijama XX veka, ali su je i kombinovale sa evropskim elementima, te dolazi do preplitanja različitih elemenata i varijanti kostima.
Mušku nošnju tog perioda čine čojane čakšire, turlije od teget ili braon čoje ukrašene crnim gajtanima, bela košulja od pamuka, jelek od istog materijala kao čakšire ukrašen gajtanima u crnoj boji, mintan sa dugim rukavima, takođe ukrašen gajtanima, pojas od kupovnog svilenog materijala, tzv. trobolos, ili jednobojni tkani vuneni pojas u crnoj boji, na glavi fes od crvene čoje ili šubara od jagnjećeg krzna.
Zimi se nosila bunda (ćurak) postavljena krznom.
Na nogama crne cipele.
Evropski kostim se u Vranju, kao i u drugim gradovima Srbije, počinje nositi već od kraja XIX veka.
U Vranju imućni trgovci i zanatlije školovani u evropskim gradovima prihvataju nove navike i način ponašanja, te i nov način odevanja i življenja uopšte.
Žene su sve emancipovanije, školovanije, te u potpunosti prelaze na evropski kostim.
Muškarci još ranije, zbog veće pokretljivosti i komunikacije sa drugim gradovima.
Sa tih putovanja oni donose odeću evropskog kroja.
Ženski gradski kostim iz tog perioda se sastoji najčešće od haljina evropskog kroja od svilenih materijala bogato ukrašenih volanima, čipkom, karnerima, porupčićima.
Uz nju su se nosili šeširi, suncobrani, torbice, rukavice, lepeze.
Svakodnevno su nošene duge suknje zvonastog i ravnog kroja sa naglašenim strukom, i zatvorene košulje od jednostavnijih, pamučnih materijala.
Od nakita je nošeno prstenje, naušnice, ogrlice.
Od 20-ih godina XX veka u modi su i svilene čarape.
Kosa je podignuta, kolmovana, a počinje i da se skraćuje (pogotovu kod mladih žena).
Na nogama su cipele.
Na ulicama Vranja između dva rata mogla se videti raznolikost stilova u odevanju i prisustvo tradicionalnog i modernog načina odevanja.
Starije žene su nosile duge suknje i libade, dok su mlađe žene nosile moderne haljine evropskog kroja.
Muški gradski kostim je potpuno evropskog kroja i sastoji se od bele pamučne košulje, nekada leptir-mašnom, kasnije kravatom.
Preko košulje se oblačio prsluk na koji se kačio lanac koji je bio u džepu.
Pantalone su bile ravno krojene i obično su bile srednje širine.
Preko se oblačio duži sako ili kaput.
Na glavi su se nosili šeširi, a ponekad se u ruci nosio štap.
Cipele su kožne i šnirane.
Projekat je finansijski podržan od Grada Vranja. Stavovi izneti u medijskim sadržajima nužno ne izražavaju stavove organa koji je odobrio sredstva.
