Vranje - U Eparhiji vranjskoj održan je dvodnevni Međunarodni naučni skup „Prepodobni Prohor Pčinjski - 950 godina u srpskom narodu“.
Tom prilikom izloženo je ukupno 28 referata kojima su u tematskim celinama u dve sesije prvog dana, i jednoj sesiji drugog dana skupa obrađena i predstavljena raznovrsna pitanja iz istorije, istorije umetnosti, bogoslovlja, istorije književnosti i drugih društveno-humanističkih nauka.
Veliko duhovno nasleđe, utkano u identitet južne Srbije, Stare Srbije i Srpske pravoslavne crkve u celini koje se gotovo jedan milenijum svijalo oko molitvenog poštovanja svetog oca Prohora Pčinjskog, razmatrali su naučnici iz Srbije, regiona i inostranstva.
Međunarodni naučni skup „Prepodobni Prohor Pčinjski – 950 godina u srpskom narodu“ je plod jednogodišnjeg rada Organizacionog odbora i Programskog saveta koji su konstituisani kao organizaciona tela na dan Prepodobnog Prohora Pčinjskog u njegovom manastiru 1. novembra 2019. godine pod molitvenim pokroviteljstvom i sa blagoslovom episkopa vranjskog Pahomija.
Od novembra 2019. godine, kada su održane prve sednice Organizacionog obora i Programskog saveta skupa, do juna 2020. godine kada je održana poslednja sednica Programskog saveta, određen je broj učesnika Međunarodnog skupa, i precizirane teme izlagača i tematske sesije.
Episkop Pahomije podržavao je odluke oba odbora.
Prvi dan naučnog skupa započeo je u manastiru Sv. Oca Prohora Pčinjskog 25. septembra arhijerejskom liturgijom koju je služio episkop vranjski Pahomije pod duhovnim okriljem „Svetog Starca“, kako pčinjskog podvižnika XI veka nazivaju u srpskom narodu Pčinje i okolnih oblasti.
U nastavku su održana tri plenarna predavanja i dve sesije na kojima je izloženo ukupno 22 referata koji su sagledavali raznolika pitanja iz istorije, kulture i tradicije vezane za manastir Prepodobnog Prohora u hronološkom rasponu od XI do XXI veka.
Drugog dana Međunarodnog skupa, rad se nastavio pod svodovima Svepravoslavnog centra Prepodobni Justin Vranjski i Ćelijski u Vranju, putem video linka gde su se uključili oni saradnici iz inostranstva koji usled okolnosti izazvanih aktuelnom globalnom epidemijom nisu bili u mogućnosti da fizički prisustvuju konferenciji.
Učesnici naučnog skupa su preispitali stara saznanja o vremenu života i rada Sv. Oca Prohora Pčinjskog, o nastanku njegovog kulta, o ktitorima manastira - romejskom caru Romanu IV Diogenu i srpskom kralju Stefanu Milutinu, o značaju obnove manastira u XIV veku u svetlu procvata isihazma na Balkanu, o zastupljenosti Prohorovog poštovanja i pomena u kulturi, zatim u civilizacijskim ostvarenjima: crkvenoj himnografiji, likovnim umetnostima, književnosti, kako u usmenoj narodnoj, tako i pisanoj umetničkoj tradiciji Uzeto u celini referati su prikazali značaj manastira Sv. Prohora Pčinjskog u životu Stare Srbije, shvaćene u istorijskom smislu kao etnografski i geografski jedinstvene oblasti koja je obuhvatala centralno-balkanske prostore i bila južna predstraža države svetih Nemanjića čineći južnu kanonsko-pravnu teritoriju Pećke Patrijaršije (1557–1766).
Na naučnoj konferenciji prezentovani su radovi koji su osvetlili pitanja iz novijeg doba duhovnog uticaja i značaja manastira, od vremena borbe za oslobođenje od turske vlasti, pa sve do uloge savremenih duhovnika poput igumana Pajsija Tanasijevića, koji su svojim životom i delima doprineli da manastir bude i ostane dostojan predstavnik starog duhovnog nasleđa i asketskog iskustva svete Pravoslavne Crkve.
Međunarodni naučni skup "Prepodobni Prohor Pčinjski - 950 godina u srpskom narodu" nije samo ovekovečio istoriju i kulturno i duhovno predanje ove vekovne svetinje srpskog naroda, već je na praktičan način, kroz međunarodnu saradnju naučnika najvažnijih društveno-humanističkih disciplina pokazao i demonstrirao potrebu povezivanja i interdisciplinarne saradnje, čime se na najbolji način mogu dati novi naučni rezultati i produbiti naša saznanja o složenim istorijskim i kulturnim procesima koji se vekovima odvijaju na prostoru Balkana i Srbije.
Ovakva saradnja svih bitnih ustanova srpskog naroda - Srpske pravoslavne crkve, Beogradskog i Niškog univerziteta, uz podršku lokalnih državnih institucija - daje primer preko potrebne saradnje krunisane konkretnim društveno korisnim rezultatima.
U toku 2021. godine, rezultati Međunarodnog naučnog skupa "Prepodobni Prohor Pčinjski - 950 godina u srpskom narodu" biće publikovani u zborniku sa naučnog skupa, čime će naučni rezultati prezentovani na samom skupu biti dostupni i široj društvenoj i naučnoj javnosti ne samo u Srbiji već i u regionu.
Kao koorganizatori Međunarodnog skupa veliki doprinos njegovoj pripremi i održavanju dali su Filozofski fakultet Univerziteta u Beogradu, Filosofski i Pedagoški fakultet Univerziteta u Nišu i centar za crkvene studije u Nišu.
